liturgi lagungarriak
Liturgi lagungarriak
A) APAIZAREN MONIZIOAK
AGURRA ETA SARRERA
Maitasun sakonez maite gaituen Jauna, zuekin!
Eukaristia ospatzera biltzen garenean, ez dugu eguneroko bizitzatik ihes egin nahi. Ez. Hain zuzen, Eukaristian Jaunaren presentzia ospatzen dugu, gure eguneroko bizitzan bizi duen presentzia laguntzailea. Berak pozten baikaitu gure beldur, ezin, zalantza eta erorialdietan. Ebanjelio bideetan bera lagun dugu beti.
Eukaristiaren atarian, beraz, gure bizitza hementxe daukagu eskuetan, garena eta daukaguna, eta den-dena Jaunaren aurrean jartzen dugu konfiantzarik ederrenaz.
Eukaristian barrena abiatzeko, esan dezagun bekatari garela, halaxe gara eta. Isilune batez, jar gaitezen erruki bidean.
— Jesus Jauna, baztertuei eta zapalduei errukia ematen diezuna, ERRUKI, JAUNA.
— Jesus Jauna, gose denari ogia eskaintzen diozuna, KRISTO, ERRUKI.
— Jesus Jauna, atxilotuak askatzen dituzuna, ERRUKI, JAUNA.
PREFAZIOA
Senideok, dugun oro eta garen osoa ere Aitaren eskuetatik jasoa dugu. Beraz, bidezkoa da eskerrona Aitari bihotzez luzatzea.
GURE AITA
Salmo-kantak hala esan digu: «Jaunak ogia ematen die gose direnei». Eska diezaiogun bada denok batean, egunoroko bizitzan poztuko gaituen Aitaren labeko ogia.
HONA HEMEN
Honetan ezagutu dugu Jainkoaren maitasun betea, guregatik eman baitu bere bizia. Hona hemen Jesus, gure bekatua barkatzen duena. Zorionekoak Jaunaren mahaira deituak...
B) IRAKURGAIEN MONIZIOAK
1. Orain entzungo ditugun hitzok, Amos profetaren hitzok, gogorrak dira, gordinak, ulerterrazak oso. Inolako ezkuturik gabe esango digute zer pentsatzen duen Jainkoak pobre eta aberatsei buruz. Jaso dezagun mezu hau!
2. Bere bizitzaren azkenetan, Paulok Timoteori idazten dio, bere ikasle maiteari. Hari egin zion deia, guri ere egiten digu.
HERRI-OTOITZA
Senideok: otoitz egin diezaiogun zeruko Aitari, behartsuen bizitza poztu dezala eskatuz.
* Aita santu, Gotzain eta eliz zerbitzuan ari diren guztien alde (...).
* Munduko herrien alde. Eta, bereziki, Siria eta gudan bizi direnen alde. Egigun otoitz gaur hauteskundeak dituen gure euskal gizartearen alde (...).
* Behartsuen alde. Era bateko edo besteko premia bizi dutenen alde. Lanik gabe bizi direnen alde. Aberatsen alde (...).
* Caritasen eta behartsuei laguntzeko erakundeetan lan egiten dutenen alde (...).
* Geure alde. Gure gaixoen alde. Gure senide eta adiskideen alde (...).
Aita ona, zaude gurekin. Zure ahalmenez berri itzazu gure bizitzak, zure nahia gerta dadin munduan. Jesu Kristo gure Jaunaren bitartez.
HOMILIA
Senideok: aurreko igandean bezalaxe, gaur ere diruaren eta ondasunen arazoa dugu gogoetagai. Beldurrik gabe esku artean hartu behar dugun gogoetagaia. Egia da, Jainkoaren hitzak ondasunei buruz esaten duena ez zaigu batere erosoa gertatzen. Jainkoaren gaurko hitzaren hariaren muturra bilatu behar bagenu, honako afirmazio hau egin genezake: aberatsei ez die beren aberastasunak behartsuak ikusten uzten. Ondasunek itsutu egiten dituzte aberatsak. Eta beharrean bizi den jendea ez dute ikusi ere egiten. Eta Jainkoak ezin du onez eraman aberatsen lasaitasun hori. Mariaren kantikak ederki biltzen du gaur ematen zaigun mezua: «bere besoaren indarra erabili du: buru-harroak suntsitu ditu, gora jaso ditu ezerezak, ondasunez bete ditu gose zeudenak eta esku-hutsik bidali asko zutenak».
Ikuspuntu honetatik, Jainkoak bereizkuntza garbia egiten du: behartsuak maite ditu bereziki. Ebanjelioan erakutsi zaigun Jainkoa honelakoxea da. Behartsuen oihuak barru-barruan erasaten dio Jainkoari. Eta behartsu bat dagoen tokian Jainkoaren onginahia han egongo da. Eta aberatsak ezin dezake behartsua ahaztu, baldin eta gauzak Jainkoak bezala begiratu nahi baditu. Jainkoak ez du onartzen, aberastasuna behartsuak jasotzeko ez erabiltzea. Eta, alderdi honetatik, behartsuak dauden bitartean, behartsuei laguntzeko erabiltzen ez den dirua ez da diru "legezkoa", ez da diru "ona". «Joseren hondamendiaren kezkarik ez dutelako, —dio Jaunak—, atzerrira eramango dituzte erbestetu guztien aurretik; honela bukatuko da mozkor-ontzien festa».
Hau guztia gordin-gordin jaso behar dugu. Ez baita bidezkoa gure fede-bizitza eta gure gizarte-bizitza bereiztea. Ez da ona fedearen eta negozioen lotura etetea. Hizketan eta eztabaidan hasitakoan gauza asko izango da zehaztu beharrekoa, afirmazio handiak ñabarduren galbahetik pasa beharko dira, baina barruko jarrera da garrantzizkoa. Eta Jainkoak jarrera horren azterketan jartzen gaitu. Eta ez nola-hala, gainera. Azkeneko hitza, Jainkoaren aurrean, maitasunarena izango da.
Begietako gandua garbitu beharra daukagu. Behartsuak "ikusten" hasi beharra daukagu. Era askotako "bendak" jar daitezke begiak estaltzeko. Argumentu oso "arrazoizkoak". Etorkizunaz ere kezkatu beharra dagoela. Ezin daitekeela bat egunekoarekin aidean gelditu. Familia ere aurrera atera beharra dagoela. Ebanjelioko hitzen aurrean baldin bada ere, gauzak bere onetik ateratzea ez dela ona. Fedea behar bada ere, burua behar dela aurrena. Eta, bide horretatik, daukanak gero eta gehiago dauka eta ez daukanak gero eta gutxiago dauka. Behartsuak gero eta ahaztuagoak gelditzen dira "arrazoizko" bide horietatik. Baina gaurko Jainko-hitzak, ate aurrean etzanda dauzkagun behartsuak ikustera garamatza.
Gauzak ez ditugu bere onetik atera behar. Baina gaur galdera bat edo beste egin behar diogu geure buruari: akaso, nire dirua zuzen irabazitakoa dela eta, lasaiegi ote nabil nire erosokerian? Akaso, beharrak behar, ez ote ditugu nolabaiteko premia luxuzkoak sortu gure bizitzan? Zer nolako bizi-maila bizi dugu? Gure bizitzari gizatasunezko neurria hartu ote diogu? Ez ote gara itxura hutsezko jokabide desegileetan erori? Eta bitartean pobreak hortxe daude ate aurrean. Eta, seguru asko, ulertuko zenidan: kontua ez da limosna batena edo birena. Kontua oinarrizko planteaketa serio batena da. Eta hori gure esku daukagu.
Horrek guztiak gure ondasunen erabilera aztertzera ekarri behar gaitu. Gure familian edo gure ondasunetan sarrera eman beharra daukagu pobreei. Ez zaigu sobratzen, baina haiek beharrezkoena falta dute. Eta kontua ez da, geroko zerua edo geroko infernua, ez. Kontua da Jainkoaren bihotzean sarrera bilatzea. Kontua da mundu hau Jainkoak nahi duen erako erreinu bihurtzea. Kontua da Ebanjelioko maitasunez mundu zuzena oretzea. Eta gehiago esango nuke: pilatu eta pilatu, ondasunek zer nolako zoriona uzten digute bihotzean? Pobreei atea irekitzeak irekiko digu guri zorionerako atea. Hori da arretaz hartu beharreko kontua. Jainkoaren bihotzaren logika gure bizitzari itsatsiko bagenio!
Mahai asko dira, zatiketa eta bereizketa sortzen dutenak. Batzuen mahaiak oso oparoak, besteenak pobreegiak. Eta mahaiak, kasu horretan, zatiketa sortzen du. Eukaristiako mahaiak batasuna sortu nahi du. Pobreek ere badute toki mahai honetan, tokirik bereziena. Eta mahai honek guztiok bat izatera eraman nahi gaitu. Mirari hori sortuko al du guregan gaurko ospaketak!
Liturgi lagungarriak
A) APAIZAREN MONIZIOAK
AGURRA ETA SARRERA
Jesu Kristoren bakea eta maitasuna bitez zuekin!
Gaur jai dugu. Astero ohi dugun erara, gaur atseden hartzea dugu eginkizun, familian egotea, jai-giroa gozatzea. Ez da egun txarra besteen zerbitzura emateko ere, gaixoak bisitatzeko edo beharrean daudenak pozteko.
Horrez gain badu igandeak beste sentidu sakona: elkarrekin topo egiteko eguna dugu, elkartearen eguna, Jaunaren aurrean bildu eta beraren hitzez eta ogi-ardoz janaritzeko eguna.
Horretarako gaude hemen elkarrekin. Topaketa honek ugal diezagula sinesmena, itxaropena eta maitasuna.
Has gaitezen, sarritan beste premia eta beharretara makurtzen garela aitortuz; batzuetan ahazturik uzten dugun Jaunari errukia eskatuz.
- Jesus Jauna, gure bizitzan lagun zaituguna. ERRUKI, JAUNA.
- Jesus Jauna, zure hitzez gidatzen gaituzuna. KRISTO, ERRUKI.
- Jesus Jauna, gure esker ona sortzen duzuna. ERRUKI, JAUNA.
PREFAZIOA
Batu gaitezen orain, kristauoi dagokigunez, Jaunaren mahaiaren jiran. Eta batu, batez ere, Jesu Kristo gure Jaunarekin, guretzat entregaturik bere bizitik eman digulako. Hori guztia eskertu diezaiogun Aita Jainkoari.
GURE AITA
Pazko-mahaian parte hartu aurrez, Jesusek irakatsitako hitzak gogoratuz, jo dezagun Aita Jaungoikoagana.
B) IRAKURGAIEN MONIZIOAK
1. Behartsuen bizkar aberasten direnen jokamoldea ezin du Jainkoak sufritu. Aberatsentzako amenazu serioa dakar profetaren hitzak, Jainkoak ez baititu pobreak ahazten.
2. San Paulok Timoteori egindako eskutitza irakurtzen jarraitzen dugu. Entzun ditzagun gaur ematen dizkigun aholkuak.
HERRI-OTOITZA
Bekatariak eta behartsuak maite dituen Aita onari egin diezaiogun gure ezinetik otoitz. Eska dezagun errukia guztiontzat.
* Otoitz egin dezagun Eliza osoaren alde eta eliz elkarteen alde:
pobreen kezkaz bizi daitezen, haiei lagunduz eta haientzat mundu zuzena bilatuz.
* Enpresarien alde:
beren eguneroko kezka izan dezaten pobreei bizibide duina eskaintzea eta haientzako lanpostuak sortzea.
* Gure familien alde:
gure etxeetan pobreen kezka izaten ikas dadin, neurritsu biziz.
* Sufritzen duten guztien alde; batez ere, gaixoen eta etorkinen alde:
sufrimenduan eta bakardadean Jaunaren eskua gertuan senti dezaten.
* Hemen gauden guztion alde eta gure senide eta adiskideen alde:
Jainkoa izan dezagun gure ondasun bete, eta ez dirua.
Gure ondasun betea zaren Aita ona: begira gure beharrari eta begira, batez ere, gure arteko pobreenei. Emazkiguzu zure dohainak. Jesu Kristo gure Jaunaren bitartez.
HOMILIA
Berriro ere diruaz eta beraren erabileraz mintzo zaigu Jesus. Aberats eta pobreen arteko tirabira hau, ondasunen erabilera eta antzeko gaiak askotan agertzen dira ebanjelioetan. Agi danean, Jesusentzat garrantzia handia daukan gaia da. Kristau izatearen zutabeak ukitzen dituen gaia dela ere esango nuke. Eta Jesusek inportantzia hau ematen badio, argi dago gure kristau ikuspegiak ere eman beharko liokeela. Gure kristau izateak, bizitzaren alderdi guztiak hartzen ditu, eta eguneroko kezkak ere bai. Kristau izatea ez baita teoriazko gai "espirituzko" batzuetan gelditzen. Kristau izateak giza izate osoa harrapatzen du.
Ebanjelioak eskaintzen digun parabola ez da ulertzen eta aztertzen errazenetakoa, hori horrela da. Baina, bere esanahia nahiko bistan dago: gure ondasunak nola erabiltzen ditugun galdera izan nahi du. Jesus ez da ari printzipioen mailan, kontzeptuen mailan, bereizketa praktikoa egiten baino. Gure ondasunak Erreinua irabazteko erabiltzen ditugu edo beste zerbaitetarako? Mundu honetako jendeek badakite dirua argi erabiltzen, lortu nahi dutena lortzeko. Badakite zer eta nola egin ondo bizitzeko, gizartean maila edo posizio gorenak iristeko, atsegina pilatzeko. Argiak dira beren gauzetan. Fededunok hain argiak ote gara? Lortu nahi duguna lortzeko, Jesusen Erreinua lortzeko, erabiltzen ote ditugu gure ondasunak? Askotan, oharkabean edo, ez ote gara Jesusen bidean ez dabiltzanen dinamika eta ibilbide berean erortzen? Ala beste hau esan behar ote dugu: guri ere fedegabekoei inporta zaizkien gauza berak inporta zaizkigula eta ez dugula Jainkoaren Erreinua gure interes nagusietakoa, hori ote da? Baina badakigu: bere ondasunak ondo erabiltzen dituen administratzaile izan behar du fededunak.
Baina gure gogoetak aurrerago joan behar du. Ez dugu konformatu behar bakoitzak beretzako burutazio «barrurakoak» egitearekin. Honek guztiak badu zer ikusirik gure gizarteko bizitzarekin ere. Ondasunen arazo sozialaz jabetu behar du fededunak. Bakarkakoa kendu gabe eta hori oinarri hartuz, baina gizarteko pobreak garrasi bihurtzen zaizkio fededunari. Garrasi, aurrena, Jainkoari berari eta, ondorioz, fededunari. Aberatsen eta pobreen arteko zatiketa gorrian, Erreinua ari gara jokatzen. Bere aberasteaz eta bere erosotasunaz beste ezertaz arduratzen ez dena, Jainkoaren kontra doa. Gure ondasunei gizon-emakume guztiekiko kezka falta baldin bazaie, ez dira ondasun onak, ez dira ondasun zuzenak eta jatorrak, ez dugu Jainkoaren bidea onartzen.
Jainkoa edota dirua zerbitzatu behar, hortxe dago kakoa. Badira Jainkoa diruaren zerbitzura jartzen dutenak. Entzun duzue lehenengo irakurgaiko ondasun-zaleen gogoeta. Larunbara jai zenez, ez zien balio beren negozio zikinak egiteko. Eta ez zuten beste irrikarik, larunbata noiz pasako! Haien gogoetak ez du pobrea zapaltzea eta hartaz baliatzea beste burubiderik. Aberastekotan pobreen kontura aberastu behar baita beti. Eta era horretan dirua zuzenkontrakoa egiten da, diru zikina da, diru onartezina da. Baina, badira dirua Jainkoaren zerbitzutan jartzen dutenak. ere, badira. Eta bigarren jokaera hau da zuhurra eta jakintsua. Ebanjelioko administratzaileak bere geroa argitzeko moduan jokatzen du. Fededunok asmatuko ote dugu, eskuartean ditugun gauzak geroaren argitan bizitzen? Asmatuko ote dugu geure ondasunak egiazko gizatasunaren zerbitzura jartzen? Asmatuko ote dugu dena izatetik neurtzen eta ez edukitzetik.
Hau guztia nola bizi enpresa batean? Nola izan «konpetitiboak», lehiakorrak, Ebanjelioko bideak onartuz? Gurea aurreratzeko besteez aprobetxatu beharra dago. Bestela atzean gelditzen zara. Gaur gauzak horrela daude gure gizarte honetan. Borroka-toki bihurtu dugu gizartea. Eta gure borroka latzak pobreak zauritu egiten ditu. Ahulenak zapaltzen ari gara. Gero, errua politikoena eta dela esan, eta geure barrua lasaitu dezakegu. Baina, gauzak garbi edukitzea beharrezkoa da: hemen Ebanjelioko eskakizunak denok harrapatzen gaitu. Denok gaude inplikatuak, bakoitza bere mailan eta bere ahalbideen arabera. Ez da gauza handien kontua. Bakoitzak bere txikian zuzen jokatu behar du. Eta zuzen jokatzeak, pobreak arduraz zaintzea esan nahi du. Pobreez arduratzen ez den ekonomiak ez du gizalegezko gizartea eraikiko. Eta horren aurrean badaukagu zer pentsatua eta zer hausnartua!
Ez da ona, hala ere, gauzak goitik behera aldatu behar direla eta, teoriazko utopia handietan ibiltzea. Kontua da nola bihurtu gure bizitza gero eta argitsuagoa. Nola ikasi bizitzen Jainkoaren seme-alabei dagokien bezala? Nola ikasi eta geuretu Ebanjelioaren ikuspegi berriak? Eta pixkana-pixkana mundu berri baten eraikuntzarako bideak urratu. Hori ez da kolpetik egiten, baina pobreen oihua isiltzen ez den bitartean, ezin gintezke besoak tolestatuta geratu. Bestela ez genuke Ebanjelioarekin leial jokatuko. Bizitzari goitasuna eta kalitetatea ematea da kontua. Gizatasuna ematea. Bizitzari izan-maila berriak eskaintzea. Zertarako ditugu dirua eta ondasunak eta beste guztiak, pozik bizitzen asmatu behar ez badugu?
Honek guztiak, ondorio bat gutxienez ekarri beharko luke gure bizitzara, besterik ez bada: kritikoak izaten ikasi behar dugula. Ezin gaitezkeela, besterik gabe, esaten eta egiten denera makurtu. Eta gure salakuntza eta testigantza ahaztu gabe, gure fedearen izerdia ere gizarte-bide berriak sortzeko eta sustatzeko eskaini behar dugula. Pixkana ikasiko ahal dugu gauza hauek, gogoeta hauek, eguneroko bizitzan mamitzen. Ez al zaigu dena eta beti teorian geratuko.
Eukaristia ospatzeak hautapen baten aurrean jartzen gaitu, garbi bezain gordin: pobreen oihuak uzten al digu Eukaristia lasai ospatzen? Isilune bat egitea ez letorkiguke gaizki galdera honi erantzuteko.
Liturgi lagungarriak
A) APAIZAREN MONIZIOAK
AGURRA ETA SARRERA
Arreba eta anaiok, Jaungoiko gure Aitaren eta Jesu Kristo gure Jaunaren grazia eta bakea zuekin.
Jesusen jarraitzaile garelako biltzen gara aldare honen inguruan. Eta ospaketa honi gauza bat eskatzen diogu: eman diezagula indarra, Jesusen jarraipidean gero eta leialako jokatzeko. Jarraipide hori zaila bada ere, badakigu Jaunaren indarra ez zaigula faltako.
Laguntza horixe emango digu Aitak Eukaristia honetan. Jainkoaren Hitzak eta maitasunaren dohainak, jarraitzaile finago bihurtuko gaituzte. Bederatziurrena egiten ari gatzaizkion Arantzazuko Amak babestuko du gure ospaketa.
Apal eta xume, Jaunaren aurrean prantatuta, eska diezaiogun bere errukitan goza ditzala gure ezinak eta hutsegiteak denak. (Isilunea)
- Jesus Jauna, guztiok salbatzera etorria, ERRUKI, JAUNA.
- Jesus Jauna, behartsuenak errukitzen dakizuna, KRISTO, ERRUKI.
- Jesus Jauna, gure bizitzeaz inoiz ahazten ez zarena, ERRUKI, JAUNA.
PREFAZIOA
Hitza entzun eta oparigaiak ekarri ditugu aldarera. Orain eukaristi otoitz nagusia hastera goaz. Eskertu dezagun Aita Jainkoa, Jesu Kristoren bidetik askatasunezko jarraipidera erakarri gaituelako.
GURE AITA
Aitaren maitasun atergabea begien aurrean dugula, konfiantza osoz, Jesusek berak irakatsi zigun otoitza luza diezaiogun denok batera.
B) IRAKURGAIEN MONIZIOAK
1. Entzun ditzagun Itun Zaharreko gizon jakintsu baten gogoetak. Neurri ona darien gogoetak dira. Bizitzaz ari da jakintsua, bizitzaz eta Jainkoarekiko harremanaz.
2. San Paulok gutun labur bat idazten dio Filemoni. Bertan, ihes egin zion esklaboa berriro etxean hartzeko eskatzen dio; baina ez esklabo bezala, seme bezala baizik.
HERRI-OTOITZA
Senideok: egiogun otoitz gure beharrak aurrez ezagutzen dituen zeruko Aitari, gizon-emakume guztientzat maitasunaren dohainak eskatuz.
• Munduan sakabanatua bizi den Elizaren alde: bere portaeraz eta bere testigantzaz, gizaki oro Jainkoarengana hurbil dezan.
• Munduko herri guztien alde eta, bereziki ezina sufritzen ari diren herrien alde; Italiako lurrikaran hil eta zauritu direnen alde: bakea, zuzentasuna eta maitasuna gailendu daitezen giza harremanetan.
• Jesusen jarraipidean abiatu diren guztien alde: erori gabe aurrera egin dezaten eta bide horren edertasuna goza dezaten.
• Sufritzen duten guztien alde eta besteren injustiziagatik sufritzen dutenen alde: guztiek behar duten maitasuna eta solidaritatea izan ditzaten beren bizitzan.
• Eukaristia honetan Jainkoaren deia entzun dugun guztion alde: entzun dugun hitza, bizitzara eramateko ausardia izan dezagun.
Entzun, gizaki guztion Aita, gure eskariak; ez gaitzazu eskutik utzi, baizik zaindu gaitzazu zure maitasunez. Jesu Kristo gure Jaunaren bitartez.
HOMILIA
Gaurko ebanjelioa bere onean ulertzeko, ez dugu ahaztu behar Jesus Jerusalemera bidean dihoala. Eta, Ebanjelariak dioenez, jende asko doa beraren atzetik. Zergatik hainbeste jende? Era askotako arrazoiak izango zituzten, noski. Baina, Jerusalemera hurbiltzen ari diren neurrian urritzen ari zaio Jesusi bere jarraitzaileen kopurua. Jarraipenaren pauso eranbakior hori ematea ez baita erraza. Ulertzekoa, beraz!
Jarraipen osoaren pausoa ezin eman hori ulertzekoa izan daiteke, baina ez da jokaera egokia. Bakoitzak argi eduki behar dugu zer nahi dugun eta zertara iritsi nahi dugun. Eta argi eduki, gainera, iritsi nahi dugun tokira iristeko zer behar dugun. Ebanjelioak esaten duena, eseri eta kalkuloak egin behar dira. Bere proiektua burutu nahi duenak ezin dezake zoro-zoro eta oharkabean joka. Nire bizitza proiektu bat da, gizatasun heldu baten proiektua. Baina, nola burutu? Zein da bide egokia?
Bide egoki hori Jesusen jarraipidea da. Fededunak ondo daki nolako aukera egin duen Bataioan. Jesus hartu du oinarri eta ardatz. Jesus hartu du gidari. Eta horrek bere baldintzak eta ondorioak ditu:
- Hari jarraitu eta beste guztiak jarraipen horretara tolestatu. Lokarri afektiboak (aita-amak, senar-emazteak...) jarraipen honen haritik begiratu eta bizi. Irakurri dugun ebanjelio zatiak lokarri horiek moztu egin behar direla ematen badu ere, oinarrizko beste harreman horren menpe jartzea esan nahi da. Norberaren buruarekiko maitasuna ere Jesusen jarraipenera bildu. Ez da, ez, geure bizitzan dauzkagun gauza onak moztea, baizik oreka askatzaile batean lotzea dena. Dena baztertzen dugulako, ez gara jarraitzaile hobeak izango. Jarraile onak gauza eta balio guztiak bere onean kokatzen ditu. Dena bere tokian jartzen.
- Bigarren baldintza, Jesusek egin zuena egitea da: Haren gurutze-bidea "geuretzea". Jesusek egin zuena bera egiteko pronto egon behar du ikasleak. «Bere gurutzea nire atzetik eraman» esan du Jesusek ebanjelioan.
Baina, segizioaren planteaketa hau ez dugu betebehar edo esijentzia baten ondorio bezala hartu behar. Azpi-azpian, gizatasunaren desafio ikusgarria dago hemen: gizatasuna aurrera atera eta ongi garatu nahi duenak, zein du bide egokia? Apustu baten aurrean gaude. Fededunontzat argi dago oso: Jesusen segizioa ematen zaigu egiazko bide gizaegile bezala. Alderdi honetatik, gure oinarriak beste edonon bilatzea, "kalkulo" okerra egitea da. Dorrea eraikitzen hasi eta bukatu ezinik gelditu zen haren antzeko gerta gaitezke. Edo gerra batera abiatu eta atzera egin behar. "Kalkulo" okerraren ondorioak.
Baina, hemen bakoitzak geure galderak egin behar ditugu. Gaur, gizatasuna garatzeko, zer eskaintza egiten zaizkit? Dirua, bizimaila, erosotasuna, irudia... Horietan oinarri hartzeak zer ondorio ekar diezazkidake? Benetako gizatasun bidean noa? Eta... zergatik ez dut Jesusen segizioaren proba egin behar? Jesusi jarraitzea gertatzen da benetan aukera on eta egokia. Bakoitzak bere aukerak egiten ditugu bizitzan. Gizatasunaren apustua ongi burutzeko, eta apustua irabazteko, Jesusen bideari lotu behar gatzaizkio. Onena delako, gizaegileena delako. Kalkulo ona egin nahi duenak, edo lehenengo irakurgaiko zuzhurtasunez jokatu nahi duenak, Jesusen bidea hartzea du onena.
Jesusen segizio-bide honek, askok uste duenaren kontra, libre egiten gaitu. Ez gaitu lotzen eta morroitzen. Barrua askatzeaz gain, bizitzako aukeretarako libre egiten gaitu. Legekeriatik libre, beldurretik libre... Hortxe dago, esate baterako, Onesimoren adibidea. Paulok, legea bera ere gainditzen du eta gainditzeko eskatzen dio Onesimori. Fedeak ematen duen askatasuna ez doa legearen kontra, baina legea baino harutzago dihoa. Horrela barne-askatasuna sortzen du Espirituak Jesusen jarraipidean.
Arantzazuko Amaren bederatziurrenean aurkitzen gara bete-betetlean. Jainkoaren errukia dugu otoizgai eta ospagai. Mariari bergira ikasten ari gara dugu «errukitsu izan behar dugula Aita bezala». Errukiaren Jubileu Urteak emango al digu errukiaren ezagutza ez ezik errukiaren esperientzia bizitzea! Maria dugu ibilbide horretan bidelagun.
Gaur eskura jartzen zaigu askatasun osoaren eskaintza. Jesusen jarraipidea ez daukagu urruti. Zergatik ez, trankil eseri, eta galdera hau egin neure buruari: libre izan nahi dut, bakea sortu nahi dut, gizatasun heldua bizi nahi dut; nondik eta nola? Seguru asko, Jesusen bidearekin egingo dugu topo. Eta miraria gertatuko zaigu!
Eukaristia ospatzerakoan, alde batetik, aukera garrantzitsu bat egiten ari gara, Jesusen aukera; eta, beste aldetik, aukera horretan bizitzeko adore doanezkoa jasotzen dugu, Espirituaren adorea. Ospa dezagun esker onez.
Liturgi lagungarriak
A) APAIZAREN MONIZIOAK
AGURRA ETA SARRERA
Beregana hurbiltzen zaizkion bekatariak pozten dituen Jauna bego zuekin!
Irailean aurrera goaz. Ikasturte berria hasita edo hasten. Arantzazuko Amaren Bederatziurrena eta festaburua ere burutu ditugu. Badirudi dena bere normalera itzuli zaigula. Eta gu, igandero bezala, elkarrekin gara Eukaristia ospatzeko asmo ederrez. Jaunak bere hitzez eta bere maitasun-dohainez aseko gaitu ospakizun honetan.
Ospakizun honen hasieran ona izango genuke gure ahuldade eta bekatua aitortzea. Eta aitorpen horretatik gure barrua Jaunaren salbaziora irekitzea. Utz diezaiogun Aitaren erruki askatzaileari barru-barrutik berri gaitzan.
– Jesus Jauna, beti gizaki galduaren bila zabiltzana. Erruki, Jauna.
– Jesus Jauna, errukiaren besoetan salbatzen gaituzuna. Kristo, erruki.
– Jesus Jauna, gure salbazio beteak pozten zaituena. Erruki, Jauna
PREFAZIOA
Jainkoaren barkazio errukitsuak poza sortzen du zeruan. Eta une honetan, zeruko poz horretara gonbidatuak izan gara. Esker on sakonez sar gaitezen hainbesteko dohain ederraren pozetara.
GURE AITA
Jainkoaren barkazioa onartuz eta gure senideei barkatzeko prest, esan dezagun beldurrik gabe.
B) IRAKURGAIEN MONIZIOAK
1 – Azkar asko ahaztu zuen Jainkoaren herriak askatasun-bidean erakutsi zitzaion bidea. Jainkoak zigortu egin nahi du herri hori, onbideratzeko. Baina, Jainkoak atzera egingo du bere mehatxuan. Entzun dezagun!
2 – Datozen igande batzuetan, Timoteori egindako eskutitzetik irakurriko dugu. Timoteo San Pauloren ikaslea zen eta Efesoko Elizaren arduraduna. Lehen kristau belaunaldien sentipenak eta fedea gertu-gertutik ikusiko ditugu.
HERRI-OTOITZA
Seme-alaben uste onez, otoitz egin diezaiogun, maite gaituen Aita Jainkoari. Eska dezagun behartsuentzat errukia.
• Elizak bihotz onez onar ditzan beregana datozkion guztiak. Elizan denok senti gaitezela elkarren senide, denok barkatuak izan garenez.
• Errukiaren sakramentua ematen duten apaizen alde.
Beren harreraz eta gozotasunez Jesusen bihotz ona erakuts dezaten.
• Azken aldian ezbeharrez, uholdez, istripuz, atentatuz, hil edo zauritu diren guztien alde. Siriako herriaren alde.
Jaunak indartu eta poztu ditzan eta errukiaren gozoz babes ditzan.
• Ikasturte berria hasi duten haur, gaztetxo eta gazteen alde:
bakean eta elkartasunean bizitzen ikas dezaten, horretarako heziketa egokia jasoz.
• Eukaristia hau ospatzen ari garen guztion alde:
debalde eman zaigun barkamen-dohaina debalde bana dezagun geure inguruan.
Aita guztiz ona, entzun zuregan usteona jarri duen herri honen otoitza. Emaguzu denoi zure bedeinkapen oparoa. Jesu Kristo gure Jaunaren bitartez.
HOMILIA
Senide maiteok: gure kristau-bizierak egia pozgarri eta askatzailerik baldin badu, Jainkoaren errukiaren egia du pozgarri eta askatzailea. Jainkoak azkengabeko errukia duela. Jainkoak barkatzea maite duela. Jainkoak ezin duela gure galera onez sufritu. Jainkoa gure itzulerak pozten duela. Bihotza bere zabalera guztian garatzen duen egia da. Baina, zergatik ote da Jainkoaren errukia, ulertzea gehien kostatzen zaigun egia? Inoiz, gainera, zergatik sortzen ote digu kezka barruan Jainkoaren errukiak?
Gaurko irakurgaiek Jainkoaren errukiarekiko sintonian jarri gaituzte. Israel herriaren eta Jainkoaren arteko harremana beti izan zen gatazkatsua, tentsioduna. Herriaren bekatua eta Jainkoaren errukia beti aritu ziren tirabiran. Eta gaurko lehen irakurgaiak benetan Jainko harrigarria erakutsi digu: damutzen den Jainkoa da! Herriak bekatu egin du. Itun Zaharrean hainbestetan ohi denez, Jainkoak ezin du bekatu hori onartu. Herriak, bere bekatuaren neurriko zigorra sufrituko du. Baina, Moisesen erregura, Jainkoak bere barruari buelta ematen dio. Jainkoa damutu egiten da. Jainkoari bere barruko sentimendu ona gailentzen zaio. Guk egin dugun Jainkoa, dena dakien Jainkoa da, damutu ezin daitekeen Jainkoa, gaitza zigortzen duen Jainkoa, behin erabaki bat hartuz gero, atzera egiten ez dakien Jainkoa. Harrizko Jainkoa egin dugu. Eta Liburu Santuek erakusten diguten Jainkoa ez da horrelakoa. Ontasunak eta errukiak bihotza itzularazten diote Jainkoari.
Eta gero hau dena areagotu egiten da Testamentu Berrian. Israel herriaren Jainkoa beste era batera agertzen zaigu Jesusengan. Ez da bakarrik bekatua barkatzen duena. Ez da errukitsua bakarrik. Beste inoren gainetik bekatariak maite dituen Jainkoa da. Bekatariengana bihotza okertzen zaion Jainkoa da. Etxea hankaz gora jartzen du, galdu zaion bekataria bilatzeko. Mendiz mendi dabil, artaldetik joan zaion ardi galduaren bila. Bihotzean negar egiten duen Jainkoa da, etxetik semea joan zaiolako. Eta semearen itzulera sumatzen duenean, presaka bidera atera eta bidegaldua besarkatzen duen Jainkoa da. Ebanjelioak esan dizkigun hitzak ez genituzke sekula santan ahaztu behar: «Poz handiagoa izango da zeruan, bihotz-berritzen den bekatari bakar batengatik, bihotz-berritu beharrik ez duten laurogeita hemeretzi zintzoengatik baino».
Hau guk asmatu izan bagenu, ikaragarria izango zen, ez genuen onartuko. Baina ez dugu guk asmatu, Jesusek esan du. Baina guk zergatik ezin dugu errukizko izaera hau onartu Jainkoarengan? Zuzenkontrakoa iruditzen zaigulako! Ez zaigu zuzena iruditzen, bide okerra aukeratu duen ardi galduarengatik beste laurogeita hemeretziak uztea. Ez zaigu zuzena iruditzen seme galduari etxeko zekor gizena eskaintzen zaion bitartean, seme zintzoari antxume bat bera ere ez ematea. Bide okerra gehiago saritzen da, bide zuzena baino. Eta gu hain justiziazaleak izanik, ez zaigu barruan kabitzen Jainkoaren jokabide hori! Guk justizia eskatzen dugu.
Eta ez ulertze hori badakizu zergatik den? Geure burua zintzoa ikuten dugulako. Geure burua irabaziz jantzia ikusten dugulako Jainkoaren aurrean. Ba al dakizu zenbat meritu dauzkagun irabaziak gure jokaera txukunarekin? Eta Jainkoak guri bere errukia zor digu, ondo irabazia daukagulako! Eta justiziazkoa iruditzen zaigu Jainkoak guri bere bihotz ona erakustea! Ez dugu ezertxo ere ulertzen, Jainkoaren errukia ulertzen ez dugun bitartean. Jainkoaren errukia ulertu ez duenak ez du ezer ulertu. Gaurko parabolak ez dabiltza justiziazko gora-beheratan. Jainkoaren zuzentasuna beraren erruki azkengabean oinarritzen da. Jainkoak maite duena da, merezi ez duenari ematea. Jainkoak bere dohaina bekatariei ematea maite du, esker ona sortu nahi duelako. Begira: zuri gauza bat zor dizutenean eta ematen badizute, ez daukazu eskertu beharrik. Zor zizuten! Baina, zerbait erregalatzen badizute, inolako zorrik gabe, eskertu egiten duzu. Eta Jainkoak esker ona sortu nahi du. Horregatik ematen dio bere dohaina bekatariari!
Eta hau, askotan onartu ezina ikusten badugu ere, bere burua bekatari ikusten duenarentzat, pozgarria eta askatzailea da. Ba al dakizu zer nolako edertasuna sortzen dizun bihotzean Jainkoaren erruki honek? Ba al dakizu nolako esker ona sortzen dizun, merezi ez duzun besarkada jasotzen duzunean? Gure bihotza erabat zabaltzen digu Jainko onak. Benetan ona da gure Jainkoa, ustekabe ona, neurrigabe ona.
Eta honek guztiak, beste ondorio batera eraman behar gintuzke: errukitsu izatera! Mundu honetako harremanak justiziaren gainean eraiki nahi izaten ditugu. Eta ematen digunari ematen diogu, kentzen digunari kendu egiten diogu. Onari on, gaitzari gaitz! Ez gabiltza ondo. Jainkoaren bihotz onari begira, onak izaten ikasi behar genuke. Jaso gabe ematen ikasi behar genuke, gaitz egin digunari onez erantzuten, kalte egin digunari barkatzen. Jainkoak bezala errukiz jokatzen dakienak, errukiaren sari azkengabea jasoko du. Ez zor zaiolako! Jainkoak debalde ematen digulako baino.
Hasieran esan dut, eta berriro diot: Gure kristau-bizierak egia pozgarri eta askatzailerik baldin badu, Jainkoaren errukiaren egia du pozgarri eta askatzailea. Jainkoak azkengabeko errukia duela. Oraintxe bertan Eukaristian errukiaren beste agerpen zoragarri bat biziko dugu. Jainkoak maite gaitu. Jainkoak asko maite gaitu. Eta merezi gabe maite gaitu. Eskertzekoa.
Liturgi lagungarriak
A) APAIZAREN MONIZIOAK
AGURRA ETA SARRERA
Bere otordu bikainera gonbidatzen gaituen Jauna bego zuekin!
Senideok, Jainkoak berriro ere bere mahaira biltzen gaitu, bekatari eta halamoduzkoak izan arren. Jainkoak apalak eta pobreak maite ditu, beraren errukia neurrigabea baita. Jar gaitezen, bada, apal-apal. Eta eska diezaiogun errukiaren berritasuna.
Eska diezaiogun gure harrokeria eta itsukeria guztien barkazioa. Eska diezaiogun gure gainetik egon nahiaren neurri faltagatik barkazioa. Eska diezaiogun errukia, Jaunaren beharrik ez dugulako sentitu. Geurearekin aski izan dugulako. Ager diezagula bere bihotz ona. Eska diezaiogun salba gaitzala. Eta, bide batez, Eukaristia honen pozetarako presta gaitzala garbiturik.
- Jesus Jauna, apal eta azkeneko egin zirena. Erruki, Jauna.
- Jesus Jauna, pobretuak zure ondasunen mahaira biltzen dituzuna. Kristo, erruki.
- Jesus Jauna, Erreinua apalei ematen diezuna. Erruki, Jauna.
PREFAZIOA
Jaunaren hitzak entzun eta hausnartu ondoren, goazen orain Aita Jainkoa eskertzera. Eskerrak eman diezazkiogun, Jesu Kristo gure artean bizi baita eta salbatu egiten baikaitu.
GURE AITA
Betiko biziaren ogia jatera urreratu aurretik, otoitz egin diezaiogun zeruko Aitari Jesusek irakatsi zigun bezala.
HONA HEMEN
Hau da Jesu Kristo Jauna, bere otordu gozora biltzen gaituena. Hauxe da apalentzat eta behartsuentzat prestatu duen mahaia. Zoriontsuak pobreen mahaira gonbidatuak!
B) IRAKURGAIEN MONIZIOAK
1) Itun Zaharreko jakintsu baten irakaspen labur batzuk osatzen dute gaurko lehen irakurgaia. Prestakizun ederra ditugu irakaspen hauek, gero ebanjelioa bere onean ulertzeko. Ea entzun!
2) Aurreko igandeetan Hebertarrei egindako eskutitzak, Jesu Kristorengan dugun fedea ilusioz bizitzera egin digu dei, merezi baitu. Gaur, Israel herriak Sinai ondoan izan zuen esperientzia oinarri harturik, gure fedearen nobedadeaz eta esperantzaz hitz egingo digu.
HERRI-OTOITZA
Otoitz egin diezaiogun Jainkoari, eta eska diezazkiogun bere dohainak pobreentzat eta premian aurkitzen diren guztientzat.
– Otoitz egin dezagun Aita Santu eta Gotzainen alde. Otoitz, Eliztar kristau guztien alde (Isilunea).
– Otoitz egin dezagun baserritarren alde eta uda osoa lanean igaro dutenen alde. Otoitz, besteen zerbitzuan ari diren guztien alde (Isilunea).
– Otoitz egin dezagun, berriro ere lanean hasi direnen alde…, berriro ikasten hasiko direnen alde (Isilunea).
– Otoitz egin dezagun sufritzen ari diren guztien alde. Otoitz, uholdez, sutez, lurrikaraz, ezbeharrez, gaixotasunez sufritzen ari direnen alde; bereziki, Italiako lurrikaraz hil eta zauritu direnen alde. (Isilunea).
– Otoitz egin dezagun Eukaristia honetara bildu garenon alde. Otoitz egin dezagun maite ditugunen alde. Otoitz, maite ez gaituztenen alde (Isilunea).
Aita, zure otordura gonbidatu dituzunen eskariak. Poztu ezazu gure mundua zure ontasunaren dohainez. Jesu Kristo gure Jaunaren bitartez.
HOMILIA
Gaurko irakurgai hauek ez dakit nolako barne-gustua utzi dizuten, baina nolanahi ere aztertzekoak dira, nahiz eta gaurko gure gizartearen jokalegeak horiek ez izan. Izan ere, gure jokabideak, munduari nagusitu zaizkionak, eta kristauari dagozkion jokabideak, ez dira berdinak, ezta antzik ere. Kristauari Jainkoak barnea aldatu dio eta, ondorioz, bizitzako jokalege eta nondik norako guztiak ere aldatu dizkio. Eta horretatik, kristauak badu bere jite berezia eguneroko bizitza osoan.
Gure fedearen eraginean bizi ez garenean eta, beraz, gure jokabidea Kristorengandik argitzen ez dugunean, mundutik bizi gara, munduak bere eraginez sartzen digun ibilmartxan. Eta, nahi edo ez, munduan txalotzen eta estimatzen diren balioak eta gauzak bilatzen ditugu: lehenengo izatea, besteak baino gorago azaltzea, gehiago edukitzea, edo ospetan edo dirutan, atseginbideak, erosotasuna... Eta, hori guztia lortzeko, izerdi eta pats, korrika batean ari dugu mundutarrok geure eguneroko bizitza. Eguneroko bizitza norgehiagoka eta borroka bihurtu dugu. Indartsua eta ahaltsua ateratzen da aurrera, esaten da. Besteak bide bazterrean geratzen dira. Munduaren bideak eta legeak dira horiek. Izatea ez, edukitzea txalotzen da. Eta edukitzeko balio ez duenak ez du gizarte honetan tokirik. Gure munduaren jite zelebrea.
Baina, begira: munduko jokabide hori ez da egokia, ez da zuzena. Ezta gizamaila hutsetik begiratuta ere. Ondo asko dakigu indartsu-txango guztiei etortzen zaiela, gaur edo bihar, bestelakoa ere, ahulaldia. Eta orduan zer? Indartsu-txango horretan apal edo neurritsu jokatu duenak, ahulaldikoan ere izango du adiskiderik. Zentzu ona eta argia duenak badaki harrokeria eta handi-nahikeriek ez garamatzatela inora. Berehala egiten duela jokabide horrek alto!
Hori giza maila hutsean. Eta fededunak, noski, badu artean beste maila sakonago eta argiagoa, fedearena. Jokabide apala ez dugu guk zentzu onaren poderioz bilatzen, fedearen poderioz baizik. Eta fedeak lehenen erakusten diguna zera da: Kristok berak erakutsi digu Jainko Aitari zein jokabide zaion gustagarri. Jainkoari apalak zaizkio gogoko eta gustuko.
Lehenengo irakurgaiak esan digun bezala, apalak Jainkoaren ederra aurkitzen du. Harroaren gaitzak ez du sendabiderik, bere izanahiak itsutzen baitu. Jesu Kristo, bere azkenerainoko zerbitzu apalez, maisu dugu jokabide honetan ere. Argi erakutsi digu «bere burua goratzen duena, beheratua izango dela, eta beheratzen duena goratua». Jesu Kristok bere burua azkeneko tokian jarri zuen, gurutze gainean, eta denen gainetik goratua eta aintzatua ikusten dugu. Jesu Kristoren Jainkoa, Jainko apala da eta apalen maitalea. Apalki jokatzen du eta apalen alde jokatzen du. Apal jokatzea, ordea, ez zaigu geurez sortzen. Ez da gizakiarengan berezkoa. Nola izan apal, mundu ustetsu honen barruan?
Lehenengo esan behar dugu, apal izateko handi izan beharra dagoela barrutik. Ahul eta apal eta zerbitzari jokatzeko, oso sendo eta seguru aurkitu behar barruan. Izan ere, zenbat handikeria barruko ahuldadea gordetzeko! Handi-itxura asko barruko miserien tapaki izan ohi dira. «Izan zaitez, zenbat eta handiago, hainbat eta apalago». Barruan handia denak, ez dauka kanpotik zertan handi agertu. Eta, hori bai, barrutik handi, Jainkoak egiten gaitu bere dohainez, bere barkazioz, bere salbamenak ematen duen askatasunez. Barruko bakeak bizitza baretu egiten du. Bakeak ematen dizu behar duzuna eta ez daukazu borrokan norgehiagoka ibili beharrik.
Eta, bigarrenik, geroari begiratzen jakin behar da. Harroak, gaur ongi ibiltzeko, geroa bahitzen du. Fededunak, ordea, aurrerago begiratzen du. Jesusen Berri Ona du irizpide. Jainkoaren aurrean ondo ateratzea du beharrezko. Berehalako irabaziak betikoa eskuetatik kentzea ezin genezake ametittu guk fededunok. Ez litzateke jokabide burutsua izango. Horretatik ebanjelioan entzun ditugun atzera-etorri-beharra edo gora-igo-beharra. Gaurko hutsean itsutzen denak ez du negozio handirik egingo. Eta, munduaren jokabide harroak, gaur besteak baino gehiago azaldu nahiak, ez du biharko irabazirik sortzen. Fededunak jakin behar luke kalkulo onak egiten. Ezagutu behar luke apaltasunaren irabazi handia.
Eta, honen guztiaren sustraitan, fedearen argia eta miraria dago, noski. Guk ez dugu, eta bigarren irakurgaitik ari natzaizu, ukitzen dugun balio bat besarkatu. Gu, Jainko biziaren herrikoak eginak izan geranez Bataioz, herri berezia gara. Balio bereziak maite ditugu. Eta, alde honetatik, munduaren jokabidea ezeztatu eta ukatu beharra daukagu. Gizarte gogor eta leihatsu honen erdian, apaltasunaren aire freskoa sartu behar dugu. Apaltasunaren ukitu gozoz, borrokak sortutako zauri asko sendatzen jakin behar dugu.
Arantzazuko Amaren Bederatziurrena gainean dugu. Arantzazuko Andre Mariaren inguruan bildu eta errukiaren bide berritzaileak aztertuko ditugu.
Goazen orain Eukaristia ospatzera. Jesu Kristoren bizia ematerainoko zerbitzu apala da. Hor aurki genezake, apaltasunera eramango gaituen barneko ziurtasuna eta sendotasuna. Hortxe apal eta zentzu onez bizitzeko behar dugun argia. Eukaristiaraino beheratu zen Jaunak jaso gaitzala betiko pozaren gozora.
Gure cookieak eta hirugarrenenak erabiltzen ditugu helburu analitikoetarako eta publizitate pertsonalizatua erakusteko, zure nabigazio-ohituretan oinarrituta (adibidez, bisitatutako orrialdeak). Cookie guztiak onar ditzakezu "onartu" botoia sakatuz edo horiek konfiguratuz edo haien erabilera ukatuz "konfiguratu" botoia sakatuz. Informazio gehiago lor dezakezu edo, ondoren, doikuntzak aldatu gure Cookien politikan.